De Rijksrecherche staat voor een eerlijke overheid. Misdrijven die de rechtsstaat en daarmee het aanzien en vertrouwen in de overheid (kunnen) ondermijnen worden door de Rijksrecherche onderzocht. Als opsporingsdienst valt de Rijksrecherche onder het gezag en beheer van het College van procureurs-generaal. Het is een onpartijdige instantie die (vermeend) strafbaar gedrag binnen de overheid onderzoekt. Naast het doen van onderzoek zet de Rijksrecherche steeds vaker haar expertise in om bestuurders te adviseren op het gebied van bestrijding en preventie van (mogelijke) integriteitsschendingen.
De Rijksrecherche onderzoekt feiten of gedragingen die de integriteit van de overheid ernstig kunnen aantasten. Het betreft veelal opsporingsonderzoeken naar corruptie, valsheid in geschrift, fraude of schending van de geheimhoudingsplicht door ambtenaren en semi-ambtenaren. Ook doet de Rijksrecherche onderzoek als slachtoffers vallen door geweldstoepassing door de overheid. Bijvoorbeeld door vuurwapengebruik door politie of Koninklijke Marechaussee.
In 2019 verrichtte de Rijksrecherche 110 oriënterende, feiten- en strafrechtelijke onderzoeken. In diverse onderzoeken werkte de Rijksrecherche samen met de politie, de Koninklijke Marechaussee en andere (bijzondere) opsporingsdiensten. Daarnaast stelde de Rijksrecherche een aantal bestuurlijke adviezen op.
Een groot deel van de onderzoeken bestaat uit lek- en corruptiezaken. In 2019 zijn 34 lek- en 27 corruptiezaken onderzocht. Dit geeft een vergelijkbaar beeld met 2018. Het gaat vaak om (zeer) ernstige lek- en corruptiezaken waarbij ook regelmatig contacten met georganiseerde criminaliteit worden waargenomen. Deze complexe onderzoeken leggen een aanmerkelijke druk op de capaciteit van de Rijksrecherche. Daarnaast blijft het aantal signalen en meldingen dat bij de Rijksrecherche binnenkomt stijgen. Een grote stap voorwaarts in de informatiepositie van de Rijksrecherche is de verankering van het Themaregister ambtelijke omkoping, eind 2019. Dit register maakt mogelijk om vanaf 2020 signalen langer te bewaren. Bijvoorbeeld voor (toekomstig)onderzoek.
Themaregister ambtelijke omkoping
Om integriteitsschendingen binnen de overheid te voorkomen en aan te pakken wil het kabinet beter gebruik maken van informatie die bij de opsporingsdiensten beschikbaar is. Vanaf 1 januari 2020 is het mogelijk om politiegegevens over ambtelijke omkoping te kunnen verwerken in een zogenoemd themaregister. Zachte (opsporings)informatie kan dankzij dit register langer worden bewaard en opgeslagen. Daardoor kan zij later, in combinatie met bijvoorbeeld meerdere soortgelijke signalen, gebruikt worden in een strafrechtelijk onderzoek of aanleiding geven tot het opstarten van een nieuw onderzoek. De themaverwerking versterkt de informatiepositie van de Rijksrecherche voor het opsporen van ambtelijke omkoping, met bijzondere aandacht voor de georganiseerde en ondermijnende criminaliteit.
In 2019 heeft de Rijksrecherche onderzoek gedaan naar 16 schietincidenten. In deze gevallen hebben politiefunctionarissen in de uitoefening van hun functie gebruik gemaakt van een vuurwapen. Bij deze schietincidenten vielen vier dodelijke slachtoffers en raakten twaalf mensen gewond. Het aantal schietincidenten is opvallend minder dan in 2018, toen het aantal 27 schietincidenten betrof. Schietincidenten worden onderzocht door het Team Spoedeisende Inzet (TSI). TSI wordt ook ingezet bij overige incidenten waarbij zwaargewonden of dodelijke slachtoffers vallen en de betrokkenheid van politie wordt onderzocht. En bij overlijden van personen die zijn ingesloten in een cel. In totaal heeft TSI 27 gevallen onderzocht.
Er is in 2019 voor een bedrag aan 940.000 euro conservatoir in beslag genomen. De beslagratio van de Rijksrecherche (wat op grond van het door de Rijksrecherche gelegde conservatoir beslag uiteindelijk na besluit van de rechter daadwerkelijk wordt ontnomen) is 71%. De komende jaren wil de Rijksrecherche zich nog meer richten op strafrechtelijke onderzoeken naar ondermijning, zoals ambtelijke omkoping in het openbaar bestuur.
Onderzoeken Rijksrecherche
| 2019 | |
|---|---|
| Disciplinaire of tuchtrechtelijke onderzoeken | 6 |
| Tegenspraak | 3 |
| Drugsgerelateerde delicten | 1 |
| Zedendelicten | 0 |
| Celdoden | 0 |
| Levensdelicten | 1 |
| Overige misdrijven | 11 |
| Geweldsincidenten vrijheidsbeneming | 1 |
| Overige confrontaties met de politie (ongeval, achtervolging, aanhouding) | 5 |
| Overige ambtsmisdrijven | 5 |
| Ambtelijke corruptie | 27 |
| Schending geheimhoudingsplicht | 34 |
| Schietincidenten | 16 |
| Totaal | 110 |
