Tekst Gerrit van der Burg, voorzitter van het College van procureurs-generaal

“We zullen geen strafzaak minder doen”

Terwijl ik dit schrijf, nog kort na de dood van advocaat Derk Wiersum, dreunt het verlies nog door. Allereerst voor zijn nabestaanden, die zo vreselijk zijn getroffen. De dood van Derk Wiersum dreunt ook door als ongekende aanval op de rechtsstaat. Een aanval op waarheidsvinding, rechtvaardigheid en veiligheid.

Na die afschuwelijke 18 september strijden in onze organisatie verschillende emoties om voorrang. Verdriet, verslagenheid, zorg. Maar ook woede, vastberadenheid, zorgzaamheid. Én saamhorigheid. We staan in de rechtszaal tegenover elkaar om verschillende belangen te dienen. Daar lijkt winst van de een snel op verlies van de ander. Nu voelen we ons vooral verenigd door een veel sterkere overtuiging. Dat we schouder aan schouder staan. Dat we samen de rechtsstaat handhaven en verdedigen die ons zo lief is. Dat het verlies van de één, een verlies voor ons allen is.

Ondertussen nemen we samen maatregelen, opdat OM’ers – net als rechters, advocaten, verdachten, getuigen, politiemensen, journalisten en publiek – zo veilig mogelijk zijn. Bij het werken aan hun zaken, op weg naar hun werk en ook thuis. Deze beschermingsmaatregelen hebben een grote impact voor OM’ers die het betreft. Bij die bescherming gaat het om ingewikkelde inschattingen en beslissingen. Van dichtbij zie ik dat OM’ers die alles doen voor veiligheid van hun collega’s, kunnen wakker liggen van de vraag of alles wat ze doen genoeg is. Het is goed dat die twijfels worden uitgesproken, dat tekent de zorg voor elkaar.

Dwars door die zorg heen hoor ik één overtuiging steeds weer terugkomen. Het OM laat zich niet door angst regeren. We zullen geen strafzaak minder doen. Integendeel. Tegen steeds dreigendere drugscriminaliteit is een ambitieus offensief ingezet, en dat offensief zal de komende jaren alleen maar intensiever worden. Voor die stevigere aanpak heeft het OM wel meer middelen nodig, zodat we meer drugsorganisaties kunnen opsporen en oprollen. Het OM wil een uitbreiding van de kroongetuigeregeling, met een daarbij horend beschermingsniveau. ‘Maffiawetgeving’ voor ontneming. Een scherper beeld van de dreiging: lokaal, landelijk en mondiaal; financieel, fiscaal en digitaal. Dat vraagt om meer capaciteit voor het OM en voor andere organisaties. Als de drugsmisdaad ons iets leert, is het dat voorkómen cruciaal is. Alleen als in het offensief ook de sociale en preventieve aanpak een plaats krijgt, maken we kans. En bij handhaving hoort ook serieus toezicht: door financiële instellingen, door havenautoriteiten, door inspecties en andere toezichthouders. Wetgeving zonder handhaving is niet meer dan een advies.

Het zal een offensief van jaren moeten worden, dat moet de politiek echt beseffen en mogelijk maken. Wie binnen de kortste keren weer andere keuzes maakt, breekt af wat nu moet worden opgebouwd en houdt criminelen in het zadel. Zonder stabiliteit en lange adem redden we de rechtsstaat niet.

Maar neem van mij aan: wie kiest voor een gezamenlijke meerjarige koers naar meer veiligheid, zal het OM – altijd vanuit onze rechtstatelijk kernwaarden – voorop zien lopen. Meer dan ooit zijn we dat aan onze rechtsstaat verplicht.

Gerrit van der Burg, voorzitter van het College van procureurs-generaal