Onbegrepen gekras

Het nieuwe jaar is net fris begonnen, ook voor de hoofdrolspeler uit dit verhaal. Nicky, een Betuwenaar, staat hout te hakken op een boerderij, terwijl de togadragers zich in de rechtszaal in Zutphen buigen over de invulling van zijn nieuwe jaar, waarin hij veertig kaarsjes uitblaast. Maar doet hij dat thuis, in zijn begeleide woonvorm, of in de cel? Voor die vraag ziet de rechtbank zich geplaatst.

Nicky kan het bijwonen van de strafzaak niet aan, legt zijn advocaat uit. Nicky hoort niet hoe de togadragers de strafbare feiten bespreken waarmee hij de plaatselijke media haalde: dertien met een scherp voorwerp bekraste auto’s in één straat, in een tijdsbestek van vier nachten. Het zorgt voor veel beroering in het normaal zo rustige Betuwse dorp.

Nicky was er al een buitenbeentje: een lastpak, een overlastgever volgens zijn buurgenoten, iemand met ‘verward gedrag’ of ‘onbegrepen gedrag’ volgens de hulpverleners en autoriteiten. Als Nicky hoort dat hij vanwege zijn onaangepaste gedrag uit zijn woning wordt gezet, gaat het mis. De stress veroorzaakt nog meer onrust in zijn hoofd, de latent aanwezige chaotische stemmen overschreeuwen nu elke rationele gedachte. Hij gaat niet, zoals hij meestal doet als de stress hem overdag plaagt, hout hakken voor zijn baas. Hij gaat niet, zoals hij meestal doet als de angst hem ’s nachts bij de keel grijpt, wandelen langs de rivier. Hij bekrast de auto’s van de buren.

Al snel staat de politie bij Nicky voor de deur. Hij wordt herkend aan zijn merkwaardige loopje, te zien op de alom aanwezige beveiligingscamera’s. Twee dagen zit hij in de politiecel. Hij hoeft geen advocaat, zegt hij bij zijn eerste verhoor. Maar als zijn verklaringen over software en spam in zijn hoofd en opdrachtgevers in lange jassen gaan, wordt er alsnog voor rechtsbijstand gezorgd. Dat had beter gemoeten, daarover zijn de officier van justitie en de raadsman het in de zittingszaal wel eens.

De officier somt de gevolgen voor de getroffen autobezitters op. Forse schade, aangifte doen, verzekering inschakelen, een paar dagen zonder auto. Een slachtoffer op de publieke tribune knikt instemmend. Toch lijken het kleine ongemakken vergeleken met de hobbels die Nicky tegenkomt op zijn levensweg. Hij is verhuisd, woont onder veilige vleugels in een begeleide woonvorm. Maar dit is tijdelijk, de zoektocht naar een definitieve oplossing is in volle gang. Hij wil wel schade betalen aan de aangevers, maar in zijn nieuwe woonplaats heeft de gemeente hem een uitkering geweigerd. Want: het hout dat hij hakt mag hij zelf op Marktplaats verkopen en dat levert inkomsten op. Een bewindvoerder zou hiermee aan de slag moeten. Maar een bewindvoerder moet ook betaald worden… van de uitkering.

Ondanks zijn afwezigheid, hebben alle togadragers hetzelfde beeld van de hoofdrolspeler in dit dossier. Een man die het goede wil doen. Dat lukt best, met goede begeleiding. Strafrecht is er voor de kleine correctie, voor de stok achter de deur. Daarom geen celstraf, al zou dat volgens de officier van justitie best passend zijn voor vernielingen op deze schaal. De rechtbank legt een taakstraf van 60 uur, waarvan 30 uur voorwaardelijk, op. Nicky kan veertig kaarsjes thuis uitblazen. En, als hij genoeg gekapt hout heeft verkocht, trakteren.