KortOM

Dit artikel hoort bij: Opportuun Nummer 3

Korte berichten

Rechtspraak juicht enkelband als nieuwe hoofdstraf toe

De Raad voor de rechtspraak ‘juicht invoering van de elektronische detentie als zelfstandige hoofdstraf toe’. Dat schreef de Raad begin juni letterlijk in een advies over het initiatiefwetsvoorstel 'Slimmer straffen'. Het voorstel zou rechters de mogelijkheid geven om te kiezen voor elektronische detentie in plaats van een korte gevangenisstraf, taakstraf of boete.

Doel van het initiatiefvoorstel is het terugdringen van het aantal kortdurende gevangenisstraffen. Van deze straffen is bekend dat ze beperkt bijdragen aan het voorkomen van nieuwe strafbare feiten. Tegelijkertijd kunnen celstraffen tot zes maanden wel veel detentieschade veroorzaken, bijvoorbeeld als veroordeelden daardoor hun werk en woning kwijtraken. Als de rechter meer strafsoorten heeft om uit te kiezen, kan beter rekening worden gehouden met deze negatieve effecten van kortdurende vrijheidsstraffen en kan het risico op recidive worden verlaagd. Ook kan door de introductie van elektronische detentie als hoofdstraf de druk op de schaarse capaciteit in de gevangenissen worden verminderd.

Wel plaatst de Raad voor de rechtspraak enkele kanttekeningen, onder meer bij de bepaling in het voorstel dat elektronische detentie niet gecombineerd kan worden met een andere vrijheidsstraf. Daar kan wél behoefte aan bestaan, stelt de Raad. Bijvoorbeeld als de rechter vanwege de ernst van het misdrijf een vrijheidsstraf wil opleggen, maar een enkelband voldoende vindt omdat de voorlopige hechtenis eerder is geschorst en de verdachte sindsdien positieve ontwikkelingen heeft doorgemaakt. Dan kan het volgens de Raad voor de hand liggen om een gevangenisstraf op te leggen die gelijk is aan het voorarrest en die te combineren met een elektronische detentie.

‘Meld over Hollandse Costa-criminelen’

Meld Misdaad Anoniem (M.) lanceerde 5 juni een campagne waarin de Nederlandse gemeenschap in Spanje wordt opgeroepen om informatie te delen over Nederlandse criminelen.

Het is voor het eerst dat M. zich in een campagne richt tot Nederlanders die in het buitenland wonen of ondernemen. De campagne moet bewustwording creëren, kennis over signalen vergroten en drempels om te melden verlagen, onder andere door Nederlanders de mogelijkheid te bieden om in hun eigen taal te melden.

In eerste instantie focust de campagne zich op de Costa del Sol, het gebied rondom Málaga en Marbella. De campagne is door M. ontwikkeld op initiatief van de Nederlandse Politie, die de Spaanse opsporingsdiensten wil ondersteunen. De Nederlandse gemeenschap in Spanje is omvangrijk. Ook Nederlandse criminelen gebruiken Spanje echter als uitvalsbasis voor criminele activiteiten.

“Vanwege de geografische ligging, de connecties met Zuid-Amerika en Noord-Afrika en het gunstige klimaat zien zij Zuid-Spanje steeds vaker als een belangrijke criminele ontmoetingsplek,” weet Marc Janssen, woordvoerder van Meld Misdaad Anoniem. “Dat heeft effect op zowel de Spaanse als de Nederlandse gemeenschap. Denk aan oneerlijke concurrentie voor ondernemers, imagoschade en onveiligheid, want ook excessief geweld wordt niet geschuwd.”

Meld Misdaad Anoniem is in 2002 opgericht. Het ontvangt in Nederland jaarlijks ruim 24.000 meldingen.

Besluit bescherming slachtoffergegevens

Op 1 juli 2025 treedt het Besluit bescherming slachtoffergegevens in processtukken in werking. Opsporingsambtenaren nemen vanaf dat moment geen persoonlijke gegevens van slachtoffers meer op in een proces-verbaal.

Het gaat hierbij om adres, woonplaats, telefoonnummer, e-mailadres, verblijfplaats, geboorteland, geboorteplaats en het Burgerservicenummer. Het Openbaar Ministerie vermeldt deze gegevens per 1 juli niet meer in vorderingen, bevelen, tenlasteleggingen en andere stukken, tenzij deze gegevens redelijkerwijs van belang kunnen zijn voor de rechtspraak. Slachtoffers, slachtofferadvocaten en stichting Slachtofferhulp Nederland drongen al langere tijd aan op het weglaten van deze slachtoffergegevens.

Met de nieuwe werkwijze hoeven slachtoffers voortaan minder bang te zijn om thuis, telefonisch of per mail te worden lastiggevallen door een verdachte. Het College heeft een besluit in voorbereiding om de nieuwe werkwijze ook te laten gelden voor de persoonlijke gegevens van getuigen en van deskundigen die een verklaring afleggen tegenover de politie of andere (bijzondere) opsporingsdiensten. Hiermee beoogt het de verklaringsbereidheid in strafrechtelijke onderzoeken te vergroten.