Nikki Lee Janssen

Helpwanted.nl ondersteunt slachtoffers van online misbruik

Helpwanted.nl is een (anonieme) hulplijn waar kinderen en jongeren tot 26 jaar terecht kunnen voor eerste hulp en advies bij online seksueel misbruik. “We geven hen praktische tips als naaktbeelden van hen ongewenst online verspreid zijn, als ze online seksueel benaderd worden, en bij sextortion: afpersing met naaktbeelden”, zegt Nikki Lee Janssen. “Ze kunnen anoniem met ons bellen of chatten.”

Enige cijfers van een groeiend probleem. In 2020 is 6318 keer contact gezocht met Helpwanted.nl. In 2683 gevallen ging het om dreiging of chantage met verspreiding van naaktbeelden, in 1593 gevallen om naaktbeelden die waren verspreid via social media. 52,9% van alle vragen is afkomstig van 18-minners. Jongens worden bij sextortion doorgaans financieel afgeperst, meisjes worden gedwongen tot het sturen van meer naaktbeelden, tot fysieke seks, of er wordt gedreigd de relatie te verbreken. Het gemiddelde afpersbedrag dat jongeren betalen is 650 euro.

Nikki Lee luistert naar wat jongeren is overkomen, en geeft tips aan de slachtoffers. “Praat erover met iemand die je vertrouwt, liefst je ouders. Betaal nooit en ga nooit in op wat ze vragen, anders is het einde zoek.”

Soms onderschatten slachtoffers wat hen is overkomen, want ‘het is maar een foto’. “Dan wijzen wij hen erop dat het heftig is. Dat het net zoveel psychische problemen kan veroorzaken als fysiek seksueel misbruik. Jongeren kunnen zich lang rot voelen, somber zijn en minder zin hebben in school. Daar mag, nee, daar móet je eigenlijk hulp voor zoeken.”

“We leggen uit dat ze aangifte kunnen doen, want niet iedereen beseft dat er een strafbaar feit is gepleegd. En we verwijzen door naar huisartsen of praktijkondersteuners, of naar de specialistische hulp van het Centrum Seksueel Geweld. Dat CSG behandelt acute gevallen van misbruik (binnen 7 dagen) en heeft een arts, psycholoog en zedenrechercheur in huis. Slachtoffers hoeven er maar één keer hun verhaal te vertellen.”

Met de politie werkt Helpwanted.nl goed samen. Toch leidt aangifte doen soms tot teleurstelling. “Dan krijgen slachtoffers te horen dat de politie niks kan doen, of wordt met zoveel woorden gezegd dat ze niet zo stom hadden moeten zijn hun naaktfoto te versturen. Terwijl het voor hen al zo’n grote stap was om met hun verhaal naar de politie te gaan. Daar is dus nog werk aan de winkel. In Amsterdam heeft de politie sextortion gelukkig als cyberfenomeen toegewezen gekregen. Iedereen daar – ook het OM is betrokken – wil die intake en service beter inrichten.”

Helpwanted.nl, dat onderdeel is van het Expertisecentrum Online Kindermisbruik, kan zelf ook veel. “Wij zijn voor bijna alle socialmediaplatforms een ‘trusted flagger’. Dat betekent dat fora als Facebook, Snapchat, Instagram en Twitter onze melding direct oppakken en binnen een halve dag de content verwijderden of profielen blokkeren. Telegram is een uitzondering. Tot mijn frustratie reageren zij totaal niet op onze verzoeken. Kennelijk hebben ze veel baat bij al die ‘exposegroepen’.”