Digitaal is het nieuwe normaal. Het is niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven en ook niet uit dat van criminelen. Aan ons de taak om bij te blijven met de ontwikkelingen. Dat is wat mij betreft niet alleen iets voor een specialisme binnen de organisatie: iedereen binnen de strafrechtketen zal zich vroeg of laat met dit thema moeten gaan bezighouden.
Het is dan ook niet gek dat veel rechtenstudies het curriculum verbreden met vakken over cybercrime, gedigitaliseerde criminaliteit en digitale opsporing. Ook niet dat OIO’s en trainees hier in hun opleidingen uitvoerig kennis mee moeten maken. Bovendien hebben inmiddels vele tientallen specialisten vanuit allerlei disciplines zich op dit thema bij de ooit kleine groep pioniers binnen onze organisatie gevoegd.
Maar hoe zit dat met de rest van de duizenden collega’s? Met hen die al jaren bij het OM werken en zijn ingehaald door alle technische en digitale ontwikkelingen in hun dagelijks werk? Met officieren en secretarissen die dit weliswaar door het hele land terugzien in hun strafzaken, maar lang niet alle digitale sporen herkennen en benutten voor hun bewijsconstructie? Met beleidsadviseurs op thema’s als Jeugd of Ondermijning, die de verwevenheid daarvan met cybercrime nog niet voldoende onderkennen? Of met leidinggevenden die moeten kiezen tussen de vele problemen die spelen in hun arrondissement, maar in die beoordeling niet altijd meewegen dat veelvoorkomende digitale criminaliteit een gigantische impact op slachtoffers heeft en tot een onvoorstelbaar lucratief verdienmodel is uitgegroeid?
Digitale criminaliteit is voor de gemiddelde crimineel allang gesneden koek
De strijd tegen digitale criminaliteit lijkt haast te groot geworden. Gelukkig ontstaan er aan alle kanten initiatieven om collega’s in deze soms lastige ontwikkeling mee te nemen.
Vanuit de SSR, gesteund door het Programma Cybercrime & Gedigitaliseerde criminaliteit, wordt komend jaar een vernieuwd cursusaanbod uitgerold, bestaande uit een basis-, verdiepingsen expertniveau. Ook lokaal zagen we al enkele bijzondere initiatieven om ‘digitaal van ons allemaal’ te maken: in Rotterdam werd eind november alweer de zoveelste succesvolle editie van de CyberMonday georganiseerd. En in Amsterdam startte gelijktijdig de Cyberweek die ik mede mocht organiseren.
In deze Cyberweek werden parketbreed maar liefst 32 evenementen aangeboden: er werden inhoudelijke presentaties gegeven door OM-collega’s, bijvoorbeeld over cryptovaluta, Telegram als nieuwe Darkweb of over een grote Amsterdamse cyberzaak, maar ook werden externe sprekers uitgenodigd om te vertellen over de online leefwereld van jongeren of over de gigantische impact die een ransomware-aanval op een ondernemer had. Uniek waren in het bijzonder de zestien op maat gemaakte basiscursussen voor alle collega’s uit het primaire proces. De week werd feestelijk afgesloten met een cyberpubquiz. Dergelijke initiatieven vergroten het enthousiasme en het verantwoordelijkheidsgevoel voor dit soms ingewikkelde thema en daarom ontstaan overal in het land vergelijkbare plannen. Hierover lezen jullie verderop in dit Opportuun-nummer meer.
Digitale criminaliteit lijkt voor ons misschien nog nieuw, maar is voor de gemiddelde crimineel in 2024 allang gesneden koek. Wees daarom ook nieuwsgierig, investeer in jezelf en probeer (nog) meer oog voor de digitale leefwereld te hebben in jouw dagelijks werk voor het OM. Genoeg pioniers willen je daarbij op weg helpen.
Onno Bolten is senior beleidsadviseur Digitale Criminaliteit bij het arrondissementsparket Amsterdam
