KortOM

Dit artikel hoort bij: Opportuun Nr. 2

Korte berichten

Uitbreiding bevoegdheden burgemeester ongewenst

Uitbreiding van burgemeestersbevoegdheden op het terrein van ondermijning is ‘onnodig’ en ‘ongewenst’. Dat adviseert de Raad van State aan het kabinet op 20 maart 2019.

In een ‘Proeve van Wetgeving’ hadden de regioburgemeesters gesteld dat in de openbareordetaak van de burgemeester zoals geregeld in de Gemeentewet moet worden vastgelegd dat hij ook verantwoordelijk is voor het ‘voorkomen en bestrijden’ van criminele activiteiten. Dat zou een stevigere grondslag bieden voor uitwisseling van persoonsgegevens.

De Raad van State staat hier niet achter, stelt hij in een advies op 20 maart 2019. Hij vindt dat de nadruk moet liggen op goede samenwerking tussen de burgemeester, de politie en het Openbaar Ministerie, waarbij de bevoegd­heden van alle instanties optimaal worden benut. De rol van de burgemeester in deze samenwerking is volgens de Raad van State van groot belang, maar tegelijkertijd ook begrensd. Een ruime uitleg van de voorgestelde uitbreiding zou kunnen leiden tot rolvervaging in relatie tot andere overheidsorganen, in het bijzonder politie en justitie. Het kan ook leiden tot verwachtingen die de burgemeester in de praktijk niet kan waarmaken.

De Raad van State: “Voor zover in de Proeve uitdrukkelijk zou zijn bedoeld om de taak van de burgemeester wel uit te breiden tot het terrein van de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde, past het voorstel niet in de rolverdeling in het huidige staatsbestel. Een andere rolverdeling zou een principiële doordenking van de staatsrechtelijke positie van de burgemeester vergen.”

Hogere strafeisen voor mobiel banditisme

Het OM gaat hogere straffen eisen bij onder meer winkeldiefstal, zakkenrollerij en inbraken gepleegd door internationaal opererende mobiele bendes. Dit wordt gezien als een vorm van internationaal georganiseerde criminaliteit. Dat staat in de strafvorderingsrichtlijn Mobiel banditisme die 1 mei 2019 in werking is getreden.

Bij mobiel banditisme houden rondreizende, internationale groepen criminelen zich bezig met delicten zoals diefstal, overvallen en inbraak. Zij gaan professioneel te werk en hebben als doel om in korte tijd zoveel mogelijk buit te maken.

Strafeisen tegen verdachten van mobiel banditisme lopen sterk uiteen. Het fenomeen wordt nog onvoldoende wordt onderkend en niet altijd is even duidelijk is waar de juridische grens ligt om te kunnen spreken van mobiel banditisme. Daarom is een strafvorderingsrichtlijn ontwikkeld om te zorgen voor eenduidige, hogere strafeisen.

“De impact op ondernemers en burgers die slachtoffer worden van deze bendes is bijzonder groot”, zegt Sue Preenen, plaatsvervangend hoofdofficier van arrondissementsparket Noord-Holland en landelijk portefeuillehouder Mobiel Banditisme. “Slachtoffers die in hun eigen omgeving worden bestolen en opgelicht, voelen zich thuis vaak niet meer veilig. Het OM vindt het belangrijk om een sterk signaal af te geven dat wij deze vorm van criminaliteit zwaar aanrekenen door hogere straffen te eisen. Daarbij eisen we in principe geen werk- of voorwaardelijke straffen, maar onvoorwaardelijke gevangenisstraffen.”

Het OM, de politie, de Vereniging Nederlandse Gemeenten,  het Ministerie van Justitie en Veiligheid, Detailhandel Nederland en Transport en Logistiek Nederland werken sinds vorig jaar samen in de Taskforce Mobiel Banditisme om onder andere ondernemers te helpen in de strijd tegen deze rondtrekkende bendes. Zo wordt informatie over mobiele bendes gedeeld via een waarschuwingsregister. Winkeliers, politie en OM verzamelen en delen informatie, waarna de politie en OM deze informatie kunnen gebruiken voor opsporing en vervolging.

OMgeslagen

Opvallende citaten over het Openbaar Ministerie en het strafrecht.

Burgeropsporing

“Het vervolgen van strafbare feiten moet niet afhankelijk zijn van burgers. Dan krijg je een samenleving waarin een rijk, jong of slim slachtoffer eerder zijn gerechtigheid kan halen dan anderen.”

Attje Kuiken, kamerlid voor de PvdA
Tubantia, 19 april 2019

Afrossen

“Ik kan me voorstellen dat een politieman soms de drang moet weerstaan om de tegenpartij eens goed af te rossen. Dat mag niet natuurlijk. Dus als Stan iemand aanhoudt, gaat dat altijd nét wat te hard. Zoals bij die aflevering met de tuigvloggers. Dat is bij politiemensen met gejuich onthaald, kan ik je zeggen.”

Acteur Cees Geel, speelt rechercheur Stan Vroom in Flikken Rotterdam
24/7, personeelsblad van de politie, maart 2019

Hooligans

“Wat me opvalt is dat voetbalsupporters het over het algemeen heel goed voor elkaar hebben. Maatschappelijk en sociaal, op alle vlakken eigenlijk. Dat valt niet alleen mij heel erg op, ook rechters zijn daar vaak verbaasd over.”

Strafrechtadvocaat Christian Visser
Nieuwe Revu, 5 april 2019

Drugsgebruik

“Op het moment dat mensen drugs gebruiken vallen remmingen weg. Worden ze roekelozer, agressiever, handtastelijker. Wij komen bij verkeersongevallen waarbij drugs in het spel zijn, met veel letsel en verdrietige gevolgen. Of bij mensen die uit een flat sprongen, omdat ze dachten te kunnen vliegen. Ook moeten agenten heftiger optreden, omdat een pijnprikkel met een wapenstok niet binnenkomt. Daarmee is drugsgebruik niet langer een volksgezondheidsprobleem maar echt een veiligheidsissue.”

Liesbeth Maas, districtschef politie Utrecht
Politie Podcast, 27 maart 2019

Witwassen via populaire online spellen

Het Openbaar Ministerie ziet dat spellen als Fortnite vatbaar zijn voor criminele activiteiten. Met V-Bucks bijvoorbeeld kun je in Fortnite skins en uitdrukkingen van karakters kopen, maar de valuta worden door criminelen misbruikt voor witwassen, afpersing en oplichting.

Advocaat-generaal Anouk Paulus stelt dat online spellen als platform worden gebruikt om crimineel geld wit te wassen. Paulus: “Stel, je wilt een Jaguar of Maserati kopen. Daarvoor heb je echt geld nodig. Criminelen kopen met hun Bitcoins V-bucks in Fortnite. Die kunnen ze op bepaalde platforms dan weer omzetten naar reguliere valuta.” Hoe meer stappen er tussen het misdrijf en het geld zitten, hoe moeilijker het voor de OM en politie is om het verband te achterhalen.

In de podcast van het Openbaar Ministerie spreken zowel Paulus als officier van justitie Lodewijk van Zwieten over het onderwerp. De podcast is te vinden op Soundcloud.

Persvrijheid

Het Openbaar Ministerie geeft hoge prioriteit aan opsporing en vervolging bij agressie tegen journalisten. Daarom heeft het OM journalisten toegevoegd aan de paragraaf over strafverzwarende factoren in de vernieuwde OM-aanwijzing Kader voor strafvordering meerderjarigen.

Journalisten vallen niet onder ambtenaren en andere gezagsfunctionarissen, maar krijgen in de vernieuwde aanwijzing wel dezelfde bescherming. Dat betekent dat sinds 1 april 2019 het strafuitgangspunt in de richtlijn met 200% wordt verhoogd wanneer een journalist slachtoffer is.

Daarnaast zijn Politie, OM, NVJ en het genootschap van hoofdredacteuren een online meldpunt gestart waar journalisten incidenten met geweld of bedreiging kunnen melden. De website www.persveilig.nl wordt in de loop van 2019 uitgebreid met meer informatie voor journalisten.