Tekst Steven Beek
Foto Loes van der Meer

Wouter Oosterhuis is financieel rechercheur en projectleider bij de FIOD en houdt zich bezig met afpakken van crimineel vermogen. “Geld afpakken is misschien wel de beste manier om ondermijning te bestrijden.”

Als er beslag wordt gelegd op geld of goederen gaat het meestal nog om verdachten, niet om veroordeelden. Oosterhuis: “Wanneer je een partij cocaïne in beslag neemt is dat zonder risico. Niemand kan immers later claimen dat de goederen legaal verkregen zijn. Als je twee grote BMW’s en een smak contant geld weghaalt bij iemand zonder regulier inkomen ligt dat anders. Daarom zetten wij alles op alles om crimineel vermogen te traceren en maken we beargumenteerde rapportages op basis waarvan dat vermogen kan worden afgepakt.”

Hoewel het nog om verdachten gaat, vindt Oosterhuis dat het afpakken niet in stilte moet gebeuren. “We mogen best laten zien aan criminelen: dit is wat er met je winst gebeurt. Met het afpakken van geld en status raak je criminelen echt, zeker als dat zichtbaar gebeurd.”

Oosterhuis is onderdeel van team ‘Follow The Money’, een team met collega’s van de FIOD en het OM. Samen zoeken zij naar nieuwe manieren om vermogen af te pakken. Oosterhuis: “Wij willen op basis van data patronen herkennen die duiden op crimineel vermogen. Op die manier kunnen we niet alleen de slordige criminelen pakken, maar ook de slimme jongens.” Om succesvol te zijn in de aanpak van ondermijning is samenwerking met ketenpartners van essentieel belang, zoals met de politie.

Oosterhuis heeft bij de politie gewerkt en weet hoe hiërarchisch de samenwerking met het OM kan zijn. Maar bij de FIOD gaat het er heel anders aan toe. “Uiteindelijk is het de officier van justitie die de beslissingen neemt,” zegt hij. “Maar de officier hecht altijd veel waarde aan de input van de teamleden, zeker nu thema’s en projecten een vaste officier krijgen. Dat hiërarchische past beter bij de politie dan bij de FIOD, waar veel mensen werken die uit het bedrijfsleven komen.” Zelf heeft Oosterhuis ook lang in de accountancy gewerkt. “Ik heb, net als mijn collega’s, heel bewust gekozen voor een loopbaan in de opsporing. Het is een cliché, maar het geeft voldoening om iets te kunnen bijdragen aan de maatschappij. Wat wij doen, crimineel geld afpakken, is misschien wel de beste manier om ondermijning te bestrijden.”

Je hoort de term ondermijning veel in de strafrechtketen. Wat er wordt verstaan onder ondermijnende criminaliteit verschilt nog wel eens. “Er is veel aandacht voor de aanpak van ondermijning, en er wordt van alles aan gekoppeld,” beaamt Oosterhuis. “Het gevaar daarvan is dat straks niemand meer precies weet wat het betekent. Maar dat de maatschappij zich bewust wordt van de ernst van de problematiek is waardevol. Ondermijnende criminaliteit pak je niet in je eentje aan, dat moet je samen doen en de hulp van de samenleving is noodzakelijk om criminelen te stoppen.”

Lees meer over de aanpak van ondermijning:

Maritieme smokkel
Officier van justitie Annette van Kooij: "We moeten cruciale schakels weghalen en netwerken verstoren".

OM'ers op Schiphol
Saskia Wildemors en Clemy Engeringh proberen ondermijning te voorkomen op de luchthaven.

Wie praat, die gaat
"De cocaïnehandel is een megaprobleem in Midden-Nederland", vertelt officier Karola van Nie.

Ondermijning beter leren aanpakken
Elk jaar kunnen 18 ervaren togadrages deelnemen aan de OM-leergang Aanpak van Ondermijning.