In klassieke misdaadseries en -films was de taakverdeling altijd glashelder: de detectives – de Crockets, de Callahans, de Columbo’s – waren de helden en de drugsbazen de bad guys. Tegenwoordig worden de rollen in tv-series vaak omgedraaid: staan de Pablo’s, de Walters en de Ferry’s in de schijnwerpers en is de politie bijna een figurant geworden. De villain van vroeger is nu een held, karakters waar kijkers zich ook mee identificeren.
Wie het artikel ‘Afrekenen met Utrechtse straatdealers’ in deze Opportuun leest, ziet dat van die heldenstatus maar weinig overblijft als je met je wang op de natte straatstenen ligt, geboeid, met de knie van een agent in je rug. En toch… opgepakt worden, voorkomen en je straf uitzitten is een risico dat drugshandelaars graag nemen. Voor veel Utrechtse jongeren is het een aanlokkelijk perspectief: drugs dealen verdient nu eenmaal méér dan vakkenvullen. Het begint allemaal onschuldig, met een pakketje bezorgen, maar zo beginnen criminele carrières.
Ook in Utrecht zien we dit vaak gebeuren. Natuurlijk ben ik als burgemeester niet blij dat onze stad het internationale centrum is van de cocaïnehandel, maar ik maak me vooral zorgen om al het leed dat hierachter zit. De onveiligheid op straat, maar ook drugsdealers die steeds jonger lijken te worden. Kinderen die gewoon op school (en niet op een scooter) moeten zitten. Complete gezinnen die op die manier in de drugsdraaikolk worden meegesleurd. Want je zal maar de moeder zijn die op een dag de politie aan de deur krijgt met het bericht dat jouw kind is omgekomen bij een mislukte drugsdeal.
Geen filmscript, maar de bittere werkelijkheid die zich helaas ook in mijn stad afspeelt. Belangrijk dat we hier hard tegen blijven optreden. Naast, in de eerste plaats, repressie doen we meer om van onze titel ‘spil in de nationale én internationale cocaïnehandel’ af te komen. In Utrecht doen we dat met het programma Grenzen Stellen, Perspectief Bieden, gericht op het doorbreken van criminele carrières en het stoppen van financiële geldstromen. Want de helden in het Utrechtse drugsverhaal zijn niet de Pablo’s, de Walters, de Ferry’s – of hoe ze ook mogen heten. Onze helden zijn de politieagenten, de mensen van het OM, iedereen die 24/7 is betrokken bij de opsporing en vervolging. Onze helden zijn ook alle professionals die actief zijn in het programma Straatwaarde(n), het integraal samenwerkingsproject van de Veiligheidscoalitie Midden-Nederland dat jongeren uit de drugscriminaliteit moet houden. Helden zijn de mensen van het lesprogramma Kapot Sterk, dat basisschoolkinderen helpt de juiste keuzes te maken – zodat ze hopelijk ver blijven van de drugswereld.
Een paar scooterritjes leveren meer op dan vakkenvullen en er zullen dus altijd mensen zijn voor wie de drugshandel een baan voor het leven is, daar moeten we niet naïef in zijn. Maar voor de overgrote meerderheid die we wel uit de drugsscene kunnen halen én houden moeten wij ons maximaal blijven inzetten. Weerbaar maken, bewustzijn vergroten, perspectief bieden, zodat zij het aanbod om een pakketje te bezorgen, durven af te slaan. Of, met alle hulp die wij hen en hun familie kunnen bieden, het criminele circuit zelfs de rug durven toe te keren.
Zij kiezen niet alleen voor hun eigen toekomst, maar ook voor die van hun mede- Utrechters. Dan ben je mijn állergrootste held.
Sharon A.M. Dijksma, burgemeester van Utrecht