Tekst: Jan Hoekman, officier van justitie bij parket Noord-Nederland

Volwassen mannen die in de weer zijn met Legoblokjes. Daar is een televisieprogramma van gemaakt. Lego Masters heet het. Toegegeven: de meest fantastische creaties zien het daglicht. Onder het deskundig oog van een professioneel Legobouwer, die de bouwsels van kritisch commentaar voorziet. Ik kijk er af en toe naar. Iets met het kind in me.

Kees is een goede dertig jaar oud, als je de kalender mag geloven. Maar dat mag je eigenlijk niet. Want emotioneel is hij hoogstens anderhalf. Stel je voor: een peuter van negentig kilo zwaar en een meter tachtig lang. Ooit kreeg Kees tbs. Want als hij het allemaal even niet overziet wordt Kees boos. Dan dreigt hij. Tijdens die tbs zette Kees zijn dreigingen om in daden. Voor een poging moord in de kliniek kreeg hij wéér tbs.

Want als hij het allemaal even niet overziet wordt Kees boos

En met dat stempel slijt hij nu zijn dagen. De deskundigen meenden dat hij niets meer kon leren. Want eigenlijk was alles wat je Kees vroeg teveel, te moeilijk en liever niet. Dachten ze. Maar inmiddels leek het alsof Kees toch wel heel kleine passen voorwaarts kon zetten. Daarbij moet hij wel letterlijk bij de hand worden genomen. Dat vraagt veel van de begeleiding, maar die lijkt dat met liefde en toewijding te doen. En met een engelengeduld.

Het doel is dat Kees naar een plek kan, waar hij iets meer vrijheden krijgt dan in de kliniek. Dat gaat lang duren en de kans dat hij ooit echt zelfstandig kan leven is nul. Daarvoor zijn de problemen te groot, is zijn achterstand te onoverbrugbaar. Kees houdt zijn voortgang bij door een huis van Lego te bouwen. Daar mogen steentjes bij als hij iets goed doet. En zo ontstaat vanzelf een nieuwe verdieping. Dat niveau. Maar Kees doet het goed, het huis groeit gestaag. Dat is knap. Want eigenlijk hield niemand dit nog voor mogelijk.

De volgende uitdaging is onbegeleid verlof. Kees wordt dan door een begeleider tot de drempel van de lokale buurtsuper gebracht. Dan mag hij helemaal alleen naar binnen. Maar hij moet meteen wel weer terugkomen en wordt dan in de armen gesloten door de begeleider. Volgens deskundigen is het doel van deze stap dat hij in de winkel helemaal zelf een kleine boodschap doet. Als dat lukt krijgt hij weer een handjevol Legoblokjes.

Zijn bouwsel heb ik nog nooit gezien. Maar dat hoeft ook niet. Want ik weet het zo ook wel zeker: hier kan geen Lego Master tegenop.