KortOM

Frederieke Damme nieuwe procureur-generaal

Damme studeerde Juridische Bestuurswetenschappen aan de Rijksuniversiteit Groningen. Sinds 2019 is ze chief financial officer en plaatsvervangend directeur-generaal van het RIVM. In eerdere functies was ze onder meer directeur bedrijfsvoering van het Ministerie van Financiën, directeur staf en bedrijfsvoering van de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit en directeur van het Centrum voor Kennis en Communicatie van de Belastingdienst.

Meer budget voor aanpakken georganiseerde misdaad

Deze kabinetsperiode wordt fors geïnvesteerd in de strijd tegen georganiseerde en ondermijnende criminaliteit. Vanaf dit jaar gaat het om 375 miljoen euro incidenteel geld (verdeeld over zes jaar) en vanaf 2025 jaarlijks bijna 700 miljoen euro. Hiermee kan structureel de opsporing en strafrechtketen worden versterkt en de samenwerking worden gezocht met andere partners, zoals de financiële sector, de Belastingdienst en de FIOD met het aanpakken van crimineel vermogen. Met gemeenten, scholen en jeugdwerk in het voorkomen dat jongeren grote criminelen worden. En met ondernemers, omdat criminelen graag misbruik maken van onze goede economische infrastructuur. Verder is voor het behoud van onze democratische rechtsstaat een absolute voorwaarde dat in de frontlinie van de strijd mensen ook beter worden beschermd tegen de agressie van de zware misdaad.

Daarom wordt ook geïnvesteerd in het versterken en moderniseren van het stelsel van bewaken en beveiligen. Een van de volgende stappen in het effectiever opsporen en vervolgen van zware criminelen is volgens minister Yesilgöz het verbeteren van de kroongetuigenregeling. De inzet van kroongetuigen heeft de afgelopen jaren een belangrijke bijdrage geleverd aan grote opsporingsonderzoeken en vervolging van zware criminelen. Door middel van de verklaringen van getuigen die zelf betrokken zijn geweest bij een crimineel netwerk komt informatie naar boven van binnenuit de onderwereld: over de sleutelspelers, hun liquidatieopdrachten en over andere ernstige criminele activiteiten.

Kroongetuigen

Minister Yesilgöz wil de regeling toegankelijker maken voor een andere categorie kroongetuigen. Niet zozeer om het instrument veel vaker in te zetten, maar vooral om meer belangrijke mogelijkheden voor de opsporing te creëren. De huidige regeling is nu vooral interessant voor grote criminelen, die een lange gevangenisstraf boven het hoofd hangt. Zij kunnen een maximale strafvermindering krijgen van 50 procent. Maar de relatief minder zware criminelen kunnen ook een cruciale kennispositie hebben. De kleinere vissen en helpers in het criminele circuit, zoals financieel experts of een sleutelfiguur voor drugssmokkel via zeehavens, kunnen over waardevolle informatie beschikken waarmee hele netwerken in de zware misdaad onderuit gehaald kunnen worden.

Een halvering van de gevangenisstraf blijkt voor minder zware criminelen echter vaak niet op te wegen tegen de nadelen en risico’s bij het verklaren over andere criminelen. Om de kleinere vissen ook in het kroongetuigensysteem te krijgen wil de minister een ruimere strafvermindering mogelijk maken voor de groep met lagere strafeisen in het vooruitzicht (maximaal zes jaar gevangenisstraf). De verklaring moet dan wel zodanig bijdragen aan de opsporing en vervolging van ernstige misdrijven dat dit de strafvermindering voor de kroongetuige rechtvaardigt. Verder worden meer kaders ingebouwd voor meer transparantie en waarborgen bij de inzet van het instrument en ook voor het geval een kroongetuige zich niet aan de afspraken houdt.

Foto: Martijn Beekman

Landelijk Woo-loket voor openbaarmaking informatie op verzoek

De verzoeken om openbaar maken van informatie (passieve openbaarmaking) komen terecht bij de landelijke Woo-contactpersoon. Die stelt vast of het om een Woo-verzoek gaat of om een andersoortig informatieverzoek. Een andersoortig informatieverzoek is bijvoorbeeld een verzoek om beantwoording van vragen, waarbij het niet gaat om informatie die in een document is vastgelegd.

Valt de informatie onder het bereik van de Woo, dan neemt vervolgens een Woo-behandelaar het verzoek in behandeling. Op ieder OM-onderdeel werkt een aantal Woo-behandelaren, die toetsen of de gevraagde informatie openbaar kan worden gemaakt. Sommige informatie mag of kan het OM niet openbaar maken. Dat geldt bijvoorbeeld voor documenten die aan de strafrechter zijn voorgelegd. Of het gaat om vertrouwelijke of privacygevoelige persoonsgegevens of bedrijfsgegevens.

De informatie die openbaar kan worden gemaakt, wordt gepubliceerd op de site van het OM. Dit is een verplichting vanuit de Woo. Op termijn gaat het OM ook informatie actief openbaar maken. In de komende jaren moeten volgens de Woo documenten met betrekking tot zeventien specifieke informatiecategorieën actief openbaar gemaakt worden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan convenanten, een jaarplan en binnengekomen Woo-verzoeken. Het is nog niet bekend per wanneer welke categorie openbaar moet worden gemaakt. Het OM volgt de Rijksbrede ontwikkelingen op de voet.